We worden al een hele tijd overspoeld met mierzoete verhalen over het wel en wee van de overleden koningin Elizabeth II. Vele mensen delen hun getuigenissen over hoe ze de koningin ontmoetten en vertellen daarbij veelal grappige en soms ook ontroerende anekdotes. De Windsors zijn uitgegroeid tot de meest ervaren en bekwaamste boegbeelden van de ‘happiness business’. Het is inmiddels een bekende anekdote dat de grootmoeder van de overleden koningin, Queen Mary, een van haar kinderen op zijn donder gaf toen-ie zuchtte bij de opening van een zoveelste ziekenhuis: ‘We are never tired, and we all love hospitals!’. (Wij zijn nooit moe en wij zijn allemaal dol op ziekenhuizen, nvdr.)
Toewijding
Die toewijding, vervat in talrijke anekdotes, wordt geregeld aan de bevolking getoond via documentaires en ‘exclusieve’ blikken achter de schermen. De Britse tv-zenders hebben in de zeventig jaar dat de Queen op de troon zat verschillende van die uitzendingen verzorgd. In het voorbije jaar mocht het publiek zich zelfs verheugen op een selectie van de talloze privé-opnames van Elizabeth II uit haar eigen archief. We zagen haar als ukkie spelletjes spelen en vanuit een officiële club naar mensen wuiven tijdens het zilveren jubileum van haar grootvader George V. Maar ook hoe ze met haar eigen kinderen de kerstboom versierde in Sandringham House, het privélandgoed in Norfolk. Kortom, het vertonen van de ‘Royal Family in private’ hoort vandaag bij de opbouw van het imago van een monarch.
Wat vandaag een evidentie is, en critici van het instituut mateloos ergert, was halfweg de twintigste eeuw gewoon not done. Dat feit mocht ene Marion Crawford bruut ondervinden. Haar verhaal is nu het voorwerp van een nieuwe roman: ‘De gouvernante’ van de hand van Wendy Holden. De Schotse Crawford was – surprise, surprise – het kindermeisje dat zorg droeg voor de kleine Elizabeth en haar jongere zusje Margaret. In 1931 accepteerde de tweeëntwintigjarige Marion Crawford de job en bleef in dienst tot 1947, tot Elizabeth huwde met Philip Mountbatten. Ze stelde haar eigen huwelijk zestien jaar lang uit, omdat ze haar werkgever niet wilde verlaten.
Eerbetoon aan een gouvernante
De auteur, een voormalige journaliste van onder meer The Sunday Times, vertelt een behoorlijk meeslepend verhaal waarin ze de loyaliteit van Crawford dik in de verf zet. Het effect van het boek is zoals de tv-reeks ‘The Crown’ fictie en realiteit vloeien zodanig door elkaar dat de lezer deze versie voor waar zal aannemen. Als je Holden mag geloven dan was Crawford de drijvende kracht achter de ontwikkeling van Elizabeth tot de vrouw zoals de wereld die leerde kennen. Dat is uiteraard meer dan kort door de bocht, maar dat is een roman niet van tel. Zeker niet wanneer die roman uiteindelijk goed geschreven is.
Het lot van ‘Crawfie’ is behoorlijk triest. De gouvernante publiceerde in 1950 het boek ‘The Little Princesses’. Het was een groot eerbetoon aan de kinderen en de familie die ze diende. Ze schetste de koninklijke familie als mensen en niet als loutere boegbeelden van de natie. Maar ‘The Firm’, zoals de Windsors zichzelf noemen, was ‘not amused’. Crawford moest de woning verlaten die men haar had toegewezen en ze hoorde nooit nog iets van de Windsors. Volgens de roman keerden al haar brieven naar het paleis ongeopend terug. Nochtans woonde ze op een boogscheut van Balmoral, het kasteel waar Elizabeth II uiteindelijk ook overleed. Marion Crawford overleed in 1988 en ontving geen kransen noch rouwbetuigingen van de royals. Ja, niets menselijk is hen vreemd.
‘De gouvernante’ is een romantisch, soms wat klef eerbetoon aan de vrouw die het als eerste aandurfde om de wereld een inkijk te geven in het privéleven van de Windsors.
Paperback / softback | Nederlands | Vertaalde literaire roman, novelle |
