Ik zal eerlijk zijn: verwacht geen objectieve recensie aangezien emeritus prof. Boudewijn Bouckaert (UGent) de persoon is waarbij ik veel ‘eersten’ heb: ik nam mijn eerste interview af van hem, zijn lezing was de eerste activiteit die ik mee organiseerde binnen mijn LVSV-afdeling en hij was de persoon die me introduceerde tot Ludwig von Mises’ magnum opus Human Action. Daarnaast is hij een van de weinige Vlaamse academici (naast prof. dr. Hilde Greefs) wiens onderzoek ik actief volg.
Een voorstelling lijkt me onnodig en indien u professor Boudewijn Bouckaert niet kent, lees dan zeker dit boek. In de autobiografie Professorale belevenissen: 50 jaar eigen kijk op Universiteit Gent vertelt de voormalige volksvertegenwoordiger van LDD over het reilen en zeilen aan zijn universiteit vanop de eerste rij. Als een middeleeuwse chroniqueur legt Bouckaert de belangrijkste passages uit zijn leven vast – in een persoonlijke en meeslepende schrijfstijl die momenteel enkel beheerst wordt door bestsellers als Jon Ronson en A.J. Jacobs. Als lezer waan je je erbij.
Libertariër bij de Mont Pélérin Society
En op sommige momenten was ik er graag bij geweest! Ten eerste was er de aha-erlebnis van het libertarisme in de vitrine van Fred Dekkers’ Gentse optiekwinkel Trioptic – na een aantal omzwervingen als student bij de christendemocratische studenten CDS/RDS en JongSocialisten. Voornamelijk de daaropvolgende discussies met latere collega Frank Van Dun leken me interessant om van dichtbij te volgen. De opticien diende bij beide heren als een scharniermoment in hun denken, ergo de vermelding in Van Duns autobiografische noten.
Mijn hoogtepunt (er waren er nog meer, maar anders zouden er te veel spoilers zijn) was zonder twijfel zijn intrede in de Mont Pélérin Society op uitnodiging van James Buchanan in 1982. Vooral zijn beschrijving van Murray Rothbards voordracht, heb ik meerdere malen gelezen:
‘Rokend als een Turk gaf hij vlammende speeches, niet alleen tegen het socialisme, maar ook tegen het corporate capitalism waarbij grote bedrijven in samenwerking met politici de politieke macht kaapten en de vrijemarkteconomie met monopolies en oligopolies perverteerden. Zijn speeches eindigden steeds met de kreet ‘long live a classless capitalist society’.
Bouckaerts reis naar Berlijn staat nog boordevol leuke anekdotes. Ook was ik jaloers op het voorrecht dat hij genoot om in gesprek te gaan met Friedrich Von Hayek tijdens een MPS-bijeenkomst te Parijs. De waslijst aan vragen die ik voor de Oostenrijker heb, neemt ongeveer twee A4-pagina’s in.
Over achterkamertjespolitiek, vendetta’s en pragmatische keuzes
Daarnaast verhaalt professor Bouckaert over zijn politieke carrière binnen de VLD – en hier was ik iets minder graag bij geweest. Ik kan gerust vermelden dat Bouckaert bijzonder openhartig is over zijn talrijke aanvaringen met de huidige burgemeester van Mechelen Bart Somers, Guy Verhofstadt (Mister Europe) en diens broer Dirk. Toch verliep de relatie met laatstgenoemde eerst positief én zorgde die er zelfs voor dat Bouckaert in contact geraakte met reeds vernoemde James Buchanan.
Deze aanvaringen binnen de VLD zouden uiteindelijk leiden tot de oprichting van de Groeneveld-groep rond VLD-dissident Jean-Marie Dedecker. De etentjes, de discussies, de lijstverdeling van de latere LDD … Bouckaert heeft alles meegemaakt vanop de eerste rij.
Als politicus poneert Bouckaert zich als een pragmatische libertariër. Hierbij moest ik denken aan een interview dat de Amerikaanse anarchokapitalist Walter Block aflegde. De interviewer — Tom Woods, zelf een begenadigd libertariër – stelde enkele moeilijk te beantwoorden libertaire vragen aan Block. Voelde Block zich niet hypocriet wanneer hij les gaf aan een publieke universiteit, gebruik maakte van publieke wegen ergo, gebruik maakte van door belastinggeld gesteunde projecten? Waarop Block zuchtte en antwoordde dat libertariërs best gebruik mogen maken van belastinggeld. De belastingbetaler zou dit geld toch nooit meer terugzien aangezien de overheid dit reeds gestolen had. Het is interessant om dit geld in te zetten voor eigen projecten die ertoe zouden leiden dat belastinggeld op de lange duur verminderde. Deze pragmatische/verzoenende aanpak leek professor Bouckaert zelf te hanteren.
Persoonlijk Relaas
Ten slotte schuwt Bouckaert de persoonlijke thema’s niet. Naast politicus, academicus en libertariër is de Gentse professor een mens zoals u en ik. Deze persoonlijke passages werden vaak beschreven met de nodige hilariteit. Bouckaert spendeerde bijvoorbeeld zijn vakantie als jobstudent/tabakplukker in Canada waar hij verliefd werd op de lokale tabaksboerendochter. Maar wanneer de dame in kwestie hem kwam opzoeken in Gent, merkte hij dat die toch niet al te aantrekkelijk was en stuurde hij haar op hilarische wijze de laan uit back to Canada.
Toch zijn er meer geëmotioneerde hoofdstukken. Bouckaert verhaalt in een uiterst beklijvende schrijfstijl over het overlijden van zijn derde vrouw. Dit woordschilderij zorgt ervoor dat de lezer aangegrepen wordt in het immense verdriet dat Bouckaert op dat moment overmande – een streep door de toekomst van ons gezinsgeluk – zoals hij het zelf verwoordde …
Gerard Minart
Net zoals Gerard Minarts biografieën duidelijkheid scheppen in het werk van klassiek liberale denkers als Bastiat, Say en De Molinari, zo maakt deze levensschets het onderzoek en politieke werk van Boudewijn Bouckaert meer verstaanbaar. Een boek dat moeilijk weg te leggen was en zal zijn.
Paperback / softback | Nederlands | Geschiedenis algemeen |
