Wie het boek In de machinekamer van de politiek koopt afgaande op de titel, is eraan voor de moeite. Het is geen reconstructieverhaal, eerder een aandenken aan de zesde staatshervorming, waarmee staatssecretaris voor Staatshervorming Servais Verherstraeten zichzelf op de borst klopt en (subtiel) een steek geeft aan N-VA.
De titel van het boekje, slechts 118 pagina’s, suggereert dat we een kijk binnen in het reilen en zeilen van de politiek te zien krijgen. Hoe de staatshervorming precies verliep krijgen we niet te lezen. Helaas, want de laatste staatshervorming nam grote proporties aan, met wrevel en discussie tussen en binnen beide taalgroepen. Verherstraeten laat dat impliciet blijken door te hameren op de kracht van het compromis en iets explicieter als hij anekdotisch schrijft over een Vlaamse partijvoorzitter die hem met deze woorden aansprak: ‘Het is jullie staatshervorming, dit zijn jullie problemen, los ze maar op.’
Enkel in het hoofdstuk ‘Team en tandem’ geeft de staatsecretaris de lezer een kijk achter de schermen. Hij stelt er zijn ploeg voor, waartoe zijn kabinetschef Benjamin Dalle (de lijstrekker in Brussel voor de Kamer) behoort, en vertelt over het werkritme, waarbij hij de sfeer van de ochtendlijke en avondlate vergaderingen meegeeft.
In het verdere verloop weidt de CD&V’er uitvoerig uit over de staatshervorming, al komt er eigenlijk niets nieuws in en zit de beschrijving van zijn huzarenstuk vol met clichés en beeldspraak. Om deze staatshervorming te begrijpen, moet je de vorige versies kennen en die komen eveneens aan bod. Goed voor de volledigheid, maar weinig nieuws. Servais Verherstraeten geeft veel cijfers weer en toont zijn daden, maar legt zijn beleid te weinig, of nauwelijks uit. Hij toont wel wat hij verricht heeft, maar niet zozeer waarom, welke specifieke visie (voor zover je daarover in een compromis nog over kan spreken) er achter zit.
Het hoofdstuk ‘Lasagne en gestreepte zebra’s’ is op knack.be in een bewerkte versie te lezen en gaat schetsend over onze gelaagde identiteit. Verder is de ietwat absurde passage ‘Daguitstap naar Venetië’ over de legaliteit van grondwetartikel 195 nog lezenswaardig. Het boek, dat meegaat in de verkiezingscampagne, zat overigens vanaf de eerste dag van ‘operatie staatshervorming’ al in het achterhoofd en is een proces geweest van maar liefst zestien eindversies.
De vraag blijft in hoeverre het in de verf zetten van de staatshervorming electoraal zal beloond worden. Bij de boekvoorstelling overhandigde Verherstraeten theatraal zijn exemplaar aan partijgenoot en Minister-President Kris Peeters, die daarop zijn visie mocht uitleggen en zo bij dat merkwaardig begrip ‘positief confederalisme’ belandde. ‘CD&V geeft zichzelf bloemetje voor de staatshervorming’ kopte De Tijd bovenaan het verslag van de boekpresentatie, waar ook een zevende staatshervorming in de mond genomen werd. Daartegenover staan de uitspraken van bijvoorbeeld Open Vld-voorzitster Gwendolyn Rutten (‘er zijn nog wat losse eindjes aan het akkoord’ en ‘geen nieuw rondje staatshervormen’). Om af te ronden: het boek scoort ongetwijfeld goed bij eigen aanhang, maar pareert te weinig de kritiek op de hervorming en geeft jammer genoeg nauwelijks een blik achter de schermen.
@SanderCarollo
